Văn hóa ứng xử trong gia đình Việt Nam
(29/10/2020, 14:31)
Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình.
Sự tồn tại và phát triển của gia đình chính là do các mối quan hệ, giao tiếp, ứng xử, tương tác giữa các thành viên trong gia đình và ngoài xã hội. Một gia đình hòa thuận, hạnh phúc là gia đình mà trong đó các thành viên luôn yêu thương, quan tâm, tôn trọng và chia sẻ các công việc trong gia đình, không ngại thiệt thòi, không suy bì hơn thua.
Việc gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam cùng với việc giáo dục chu đáo trong gia đình sẽ có tác động sâu xa đến việc hình thành nhân cách con người, tạo tiền đề quan trọng để cung cấp nguồn nhân lực đáp ứng với yêu cầu của đất nước trong quá trình phát triển. Vì vậy môi trường giáo dục trong gia đình gia đình thể hiện tính đa dạng và nhiều chiều, nó vừa có ảnh hưởng của cá nhân đối với cá nhân (giữa cha mẹ với con cái; giữa ông bà với cháu, giữa anh chị với em) vừa có ảnh hưởng của cả tập thể gia đình liên kết với nhau tác động đến từng cá nhân qua lối sống, nếp sống ở mỗi gia đình.
Gia đình vẫn là một trong những giá trị tinh thần vô cùng quý giá của nhân loại, cần được giữ gìn và phát huy; Liên hợp quốc đã lấy ngày 20/3 hàng năm là ngày Quốc tế hạn phúc. Ở Việt Nam vấn đề gia đình đã được Đảng, Nhà nước rất quan tâm, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo như: Chỉ thị số 49-CT/TW, ngày 21/02/2005 của Ban Bí thư về “Xây dựng gia đình thời kỳ công nghiệp̣ hóa, hiện đại hóa đất nước”; Luật bình đẳng giới ngày 29/11/2006; Luật phòng, chống bạo lực gia đình ngày 21/11/2007; Luật Hôn nhân và gia đình ngày 19/6/2014; Luật trẻ em ngày 05/4/2016; Quyết định số 629/QĐ-TTG, ngày 29/5/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyêṭ Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Nghị định số 02/2013/NĐ-CP, ngày 03/01/2013, quy định về công tác gia đình.
Gia đình là nơi bình yên, ấm áp khi trở về, nơi nhu cầu tinh thần, tâm tư, tình cảm được vun đắp, nơi làm vơi nhẹ nỗi khó khăn, lo toan của con người trong cuộc sống. Trong xã hội hiện đại với nhiều phương tiện kết nối hơn, thời gian sinh hoạt gia đình ít đi, theo đó giao tiếp, ứng xử giữa các thành viên trong gia đình cũng ít đi và chất lượng ứng xử có chiều hướng suy giảm.
Ứng xử trong gia đình là hoạt động quan trọng góp phần thực hiện các chức năng của gia đình, đặc biệt là chức năng giáo dục. Thông qua hoạt động ứng xử, giao tiếp các thành viên gia đình, giữa gia đình và ngoài xã hội tạo nên nét văn hóa riêng của từng gia đình và cũng qua đó tạo nên văn hóa cộng đồng, dân tộc; kỹ năng ứng xử trong gia đình cũng là yếu tốt quan trọng, cách ứng xử của mỗi thành viên có thể làm cho không khí gia đình, mối quan hệ trong gia đình từ vui vẻ thành căng thẳng hoặc ngược lại. Văn hóa ứng xử trong đời sống gia đình Việt Nam ngày nay là sự kế thừa các giá trị văn hóa dân tộc và tiếp thu những giá trị tinh hoa văn hóa của nhân loại, đáp ứng yêu cầu triển bền vững đất nước./.
Trần Kiên (Nguồn: Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình năm 2020 - Vụ Gia đình - BVHTTDL)